گزارش مقدماتی زلزله مراکش

 به گزارش زویناس و به نقل از سازمان زمین شناسی ایالات متحده آمریکا (USGS)، زلزله­‌ای با بزرگای 6.8=Mw ریشتر جمعه 17 شهریور 1402 (8 سپتامبر 2023) شهرک اوکایمدن، استان حوز در مراکش را لرزاند.

20 دقیقه پس از زلزله اصلی مراکش، پس لرزه­‌ای با بزرگا 4.9 ریشتر مجددا رخ داده و آسیب جدی وارد کرده است. احتمال می­رود که پس ­لرزه­ ها تا هفته­ های آینده نیز ادامه داشته باشند.

وزارت کشور مراکش اعلام کرده است که در نتیجه وقوع این زمین لرزه، تاکنون ۲۱۲۲ نفر جان خود را از دست داده‌ و ۲۴۲۱ نفر نیز زخمی شده‌اند.

موقعیت رخداد زلزله مراکشموقعیت رخداد زلزله مراکش

نقشه شدت تاثیر و رومرکز زمین لرزه مراکش
نقشه شدت تاثیر و رومرکز زمین لرزه

دلیل زلزله مراکش

این زمین لرزه نتیجه عملکرد گسل مورب معکوس oblique reverse faulting (شیب لغز-مورب لغز) روی یک گسل تقریباً شرقی-غربی یا شمال باختر-جنوب خاوری بوده است.

گسلش اطلس شمالی با سیستم گسلی معکوس با شیب به سمت جنوب، که در لبه شمالی اطلس مرتفع (High Atlas) قرار گرفته است، تقریبا با مکانیسم گسلی زلزله مطابقت داشته و بعنوان دلیل اصلی زمین لرزه معرفی شده است.

سیستم گسلی اطلس مرتفع مراکش
شکل: سیستم های گسلی اطلس مرتفع مراکش در شکل نشان داده شده است (Sebrier et al. 2006) گسل اطلس شمالی ( NAF) در لبه شمالی رشته کوه با طول جغرافیایی 7 درجه غربی مشخص شده است.

USGS تخمین زده است که بین 10 تا 100 کیلومتر مربع از مساحت در معرض خطر لغزش زمین است، زیرا  منطقه مورد تاثیر زمین لرزه توپوگرافی شیب داری داشته و در معرض لرزش شدید قرار دارد.

لغزش زمین در اثر زلزله مراکش
نقشه مناطق در معرض خطر زمین لغزش مراکش
نقشه مناطق در معرض خطر زمین لغزش مراکش
لرزه زمین ساخت منطقه مدیترانه

منطقه مدیترانه به دلیل همگرایی صفحه آفریقا نسبت به صفحه اوراسیا 0به سمت شمال) (4-10 میلی متر در سال)  از نظر لرزه ای فعال محسوب می­شود. این همگرایی تقریباً از 50 میلیون سال قبل آغاز شده و با بسته شدن دریای تتیس همراه بود. بقایای امروزی دریای تتیس، دریای مدیترانه است.

بالاترین میزان لرزه خیزی در منطقه مدیترانه در امتداد منطقه فرورانش هلنیک (Hellenic) در جنوب یونان، در امتداد گسل آناتولی شمالی در غرب ترکیه و منطقه فرورانش کالابریا (Calabrian subduction zone)  در جنوب ایتالیا یافت می­ شود.

نرخ بالای  هم گرایی در منطقه فرورانش (Hellenic) (35 میلی‌متر در سال) با گسترش كمان پشتی آتش‌ فشانی در سراسر یونان و غرب ترکیه در بالای پوسته اقیانوسی مدیترانه‌ ای فرورانش همراه است.

منطقه دریای مرمره (Marmara Sea) نیز یک منطقه گذار بین رژیم کششی، به سمت غرب، و رژیم لغزشی strike-slip منطقه گسل آناتولی شمالی، در شرق است. فرورانش در کف دریای مدیترانه در زیر دریای تیرنی  (Tyrrhenian Sea) در منطقه فرورانش کالابریا باعث ایجاد منطقه لرزه ‌خیزی قابل توجهی در اطراف سیسیل و جنوب ایتالیا می‌شود.

نقشه زمین شناسی اطلس مرتفع مرکزی.

تصویر مکانیسم های کانونی , موقعیت رومرکز زلزله مراکش

سازوکارهای کانونی و موقعیت رومرکز زلزله مراکش

زمين‌ لرزه 1903 كيتريا با بزرگای ۸.۲ و زمين‌ لرزه 1926 رودس با بزرگای ۷.۸ بزرگ‌ ترين زمين‌ لرزه‌های مديترانه‌ای ثبت شده به صورت ابزاری هستند كه هر دو با زمين‌ ساخت ناحيه فرورانش مرتبط­ هستند.

 اگرچه ميزان لرزه‌خيزی در امتداد حاشيه شمالی قاره آفريقا نسبتا پايين است، ولي زمين‌ لرزه‌ های مخرب بزرگی از مراكش در غرب مديترانه تا دريای بحرالميت در شرق مديترانه ثبت و گزارش شده است.

زلزله الاصنام ۱۹۸۰ الجزاير با بزرگای ۷.۳ يكی از بزرگ‌ ترين و مخرب‌ ترين زمين‌لرزه‌ های آفريقا در قرن بيستم  بود.

مقطع توزیع لغزش دامنه لغزش به صورت رنگی و جهت حرکت فرادیواره نسبت به فرو دیواره با فلش نشان داده شده است. بردارهای زمان شروع گسیختگی را بر حسب ثانیه نشان می دهند.
مقطع توزیع لغزش
دامنه لغزش به صورت رنگی و جهت حرکت فرادیواره نسبت به فرو دیواره با فلش نشان داده شده است. بردارهای زمان شروع گسیختگی را بر حسب ثانیه نشان می دهند.

نقشه رومرکز زلزله، پس لرزه ها و مناطقی که در آن زلزله احساس شده است.
 
 

پس لرزه ها و صفحه گسل

EMSC (مرکز لرزه‌نگاری اروپا-مدیترانه) بیش از دوازده پس لرزه را با استفاده از شبکه منطقه ای لرزه نگاری خود ثبت کرده است. قدرت پس لرزه‌های زلزله مراکش از 2.2 تا 4.8 ریشتر متغیر بوده است.

همه پس لرزه‌ها به جز یک مورداز این رویدادها در نزدیکی رومرکز اصلی قرار دارند یا به سمت شمال شرقی امتداد می‌یابند، که نشان می‌دهد ممکن است گسیختگی در آن جهت منتشر شده باشد. 

پس لرزه های مراکش
پس لرزه های مراکش

شکل بالا پس لرزه‌های زمین لرزه مراکش تا 10 سپتامبر، را نشان میدهد. توالی رویدادها از لحاظ زمانی با تغییر رنگ مشخص شده است.

بر روی دو مقطع، دو صفحه احتمالی گسیختگی پیش بینی شده‌اند. برش ‘A-A گسیختگی احتمالی یک گسل راندگی با زاویه کم و امتداد SE را نشان می دهد.

‘B-B گسیختگی احتمالی یک گسل شیب دار و با امتداد WSW را نشان می‌دهد. پس لرزه‌ها برای همه عمق‌های پیش فرض 10 کیلومتری توسط EMSC تعیین شده اند. ترسیم نقشه توسط Kyle Bradley انجام شده اشت.

پس لرزه های مراکش
پس لرزه‌های مراکش

نقشه گسل های راندگی فعال توسط Sebrier و همکاران (2006) وجود یک راندگی فعال را نشان می‌دهد که مسئول این بالا آمدگی (Uplift) و برش (Inision) در ناحیه پس لرزه ها می‌باشد.

انتشار این گزارش با ذکر منبع (زویناس) مجاز است.

اشتراک گذاری:

LinkedIn
Telegram
WhatsApp
Email
Print
Picture of تهیه و تنظیم گزارش
تهیه و تنظیم گزارش

تیم تخصصی زویناس